top of page
Mariola Wołk

Jak używać określenia „wszak”?

Witam, W ostatnim czasie zwrócono mi uwagę na niepoprawne używanie zwrotu "wszak", argumentując że powinno się go używać podobnie jak "przecież", podczas gdy ja posiadam w zwyczaju używanie go zamiennie z "jednak", "jednakowoż" a nawet i "ale", będąc przekonanym o poprawności takiego użycia. Np.: - Posiadam już tę grę w domu, wszak jeszcze w nią nie grałem. - Przeczytałem opis tego zjawiska, wszak nie zrozumiałem go. Czy takie użycie jest poprawne (zgodne z zasadami języka polskiego), wszak mniej powszechne? Czy jest to zgoła błędne? Z góry bardzo dziękuję za wyjaśnienie i serdecznie pozdrawiam.


Wszak jest słowem książkowym, sięgamy po nie stosunkowo rzadko i stąd mogą wynikać pewne wątpliwości związane z poprawnością jego użycia. Przytoczone przez Pana przykłady są niepoprawne. Taka ich ocena wynika z cech znaczenia rozpatrywanego wyrażenia i funkcji, jakie może pełnić w zdaniu. Można by powiedzieć, że rację mają i osoby niezgadzające się z Panem, i Pan. W języku polskim są bowiem dwa wyrażenia o postaci wszak. Pierwsze może łączyć zdania, a jego znaczenie jest bliskie słowu przecież (np. Poznaję ten głos, wszak to nasz sąsiad). Drugie występuje w zdaniu w innej pozycji, np. Była tu od początku, a na pierwszy ogień poszedł wszak jej opiekun, Tołłoczko. Jej znaczenie jest bliskie słowu jednak. Pana błąd polega na swoistym skontaminowaniu (połączeniu) tych dwóch różnych funkcji wyrażenia wszak. Używa Pan go zamiennie z jednak, ale w takim znaczeniu wszak nie może łączyć zdań. Więcej o funkcji gramatycznej, znaczeniu i użyciu tego słowa może się Pan dowiedzieć ze słowników języka polskiego, por. np. https://www.wsjp.pl/do_druku.php?id_hasla=7567&id_znaczenia=2757099. Specjalistyczne informacje na jego temat zawiera opis w „Słowniku gniazdowym partykuł polskich” autorstwa M. Grochowskiego, A. Kisiel i M. Żabowskiej (wyd. Kraków 2014). Odsyłam do literatury, wszak problem jest poważny! (proszę zauważyć, że w takim kontekście absolutnie nie wchodzi w grę podstawienie jednak w miejsce wszak).

613 wyświetleń

Comments


Kategorie
Ostatnie posty
bottom of page