Słowo o hiperonimach

Szanowni Państwo, mam pytanie dotyczące hiperonimów. Wedle powszechnie dostępnej definicji (Wikipedia): hiperonim jest to "wyraz, którego znaczenie jest szersze i nadrzędne w stosunku do znaczenia innego wyrazu". Nie wiem jak należy posługiwać się słowem "hiperonim". Czy hiperonimem dla wyrazu X jest każdy wyraz o znaczeniu nadrzędnym wobec wyrazu X, czy tylko ten wyraz (bądź wyrazy), który jest bezpośrednio nadrzędny względem X? Czyli dla przykładu: czy hiperonimem dla słowa "kakadu" jest wyłącznie słowo "papuga", czy również do hiperonimu słowa "kakadu" zaliczymy takie wyrazy jak "ptak latający", "ptak", "kręgowiec", "zwierzę", "byt"? Z wyrazami szacunku

Szanowny Panie,

Pana pytanie ma charakter akademicki, dlatego – mimo że nie dotyczy poprawności językowej – z przyjemnością na nie odpowiem, a na koniec odeślę do źródła dużo lepszego niż Wikipedia.

Hiponimia to relacja jednostronnego wynikania znaczeń, co należy rozumieć tak, że: z tego, że o czymś możemy powiedzieć „kakadu”, wynika, że możemy o tym czymś powiedzieć „papuga”; ale z tego, że możemy o czymś powiedzieć „papuga”, nie wynika, że możemy o tym czymś powiedzieć „kakadu” (bo może to być inny gatunek papugi, np. ara lub nierozłączka). Hiperonim to człon o szerszym zakresie, tzw. nadnazwa, a hiponim to człon zakresowo węższy, tzw. podnazwa. Dla rozpatrywanej pary wyrażeń hiperonimem będzie „papuga”, a hiponimem: „kakadu”, natomiast wspomniane: na przykład „ara”, „nierozłączka” będą współhiponimami „kakadu”. „Kakadu” jest hiponimem bezpośrednim wyrażenia „papuga”. Przywołane przez Pana wyrażenia będą wchodziły ze słowem „kakadu” w relację hiponimii na wyższym poziomie. Jest to bowiem relacja przechodnia: jeżeli „kakadu” jest hiponimem „papugi”, a „papuga” jest hiponimem „ptaka”, to „kakadu” jest (także) hiponimem „ptaka” (choć – jak zaznaczyłam wyżej – bezpośrednio: „papugi”). Jak widać, relacja hiponimii porządkuje hierarchicznie słownictwo. 

Na koniec obiecany odsyłacz do literatury specjalistycznej:

https://gramsem.ijppan.pl/

Serdecznie pozdrawiam

Mariola Wołk