„Zofija”, „lilija” – jaka jest geneza tych form?

Dzień dobry,

od dawna zastanawiam się skąd wzięła się zamiana archaicznych imion na te, które spotykamy dzisiaj. Na przykład kiedyś Emilija, a obecnie Emilia lub Zofija i Zofia.

Zmiana końcówki z długiej -ija, -yja na krótką -ia, -ya dotyczy nie tylko imion, lecz także rzeczowników pospolitych rodzaju żeńskiego, głównie zapożyczonych z łaciny. Zachodziła ona, jak większość zmian w języku, powoli i stopniowo. Przyjmuje się, że obecna krótka końcówka obowiązuje od 1918 r. i została usankcjonowana stosownym przepisem ortograficznym. Wcześniej mieliśmy w polszczyźnie takie formy jak np. Zofija, deklaracyja, historyja, lilija, a występująca w zakończeniu tych wyrazów spółgłoska j zachowywała się także w formach przypadków zależnych obu liczb, por. lilija, liliji, liliję, lilijo, liliją, lilije, lilij, lilijom, lilijami, lilijach. Dlatego właśnie m.in. w „Balladach i romansach” Adama Mickiewicza mamy trzysylabowe „Lilije”.