TO morale czy TE morale?
Dzień dobry ponownie,
tym razem piszę do Państwa z zagwozdką dotyczącą MORALI. Usłyszałam ostatnio sformułowanie "to morale" zamiast "te morale". Czyżbym całe życie źle myślała?
Morale jest rzeczownikiem rodzaju nijakiego definiowanym jako ‘stopień gotowości (jakiejś osoby lub grupy) do podejmowania trudnych zadań, jej odpowiedzialność i wiara w sukces’ oraz jako ‘postawa moralna’ („Inny słownik języka polskiego pod red. M. Bańki, t. II, s. 889). Zwykle mówimy o morale kogoś, np. morale żołnierzy, polityków itp. Przywołane przykładowe użycia pokazują, że jest to wyrażenie nieodmienne. Chociaż w „Słowniku gramatycznym języka polskiego” uznaje się je za rzeczownik występujący w liczbie pojedynczej i mnogiej (por. http://sgjp.pl/leksemy/#13596/morale), faktycznie spotyka się jego wystąpienia tylko w liczbie pojedynczej, co wynika z tego, że odnosi się on do pewnego pojęcia abstrakcyjnego, podobnie jak na przykład rzeczowniki spokój, zdrowie, tęsknota (nie mówimy o *spokojach ani o *zdrowiach, a *tęsknoty – i to wyłącznie małe – podobają nam się tylko w piosence Krystyny Prońko). Zaimek wskazujący te poprzedza rzeczowniki w liczbie mnogiej (formy niemęskoosobowe), natomiast to – rzeczowniki nijakie w liczbie pojedynczej, por. te (ładne) kobiety, te (małe) dzieci, te (wysokie) drzewa itp. i to (słodkie) ciastko, to (nieopisane) szczęście, to (wysokie) drzewo itp. Zdarza się mylenie zaimków wskazujących to i te przy rzeczownikach nijakich w liczbie pojedynczej, ale jest to rażący błąd językowy (np. *te miejsce zamiast to miejsce, *te ciastko zamiast to ciastko, *te szczęście zamiast to szczęście). Biorąc więc pod uwagę wskazane wyżej właściwości gramatyczne i funkcjonalne słowa morale, jedynym akceptowalnym wariantem spośród dwóch rozpatrywanych przez Panią jest to morale.
Comments