"Pański" a jego żeński odpowiednik

Przyjęło się że poprawne są zarówno formy: "pańskie rzeczy" jak i "Pana rzeczy". Jednak w przypadku zwrotu do kobiety używa się jedynie formy "Pani rzeczy". Z czego to wynika? Czy wykorzystanie słowa "pańskie" jest zatem w ogóle właściwe?

Rzeczywiście we współczesnej polszczyźnie funkcjonuje jedynie przywoływany przez Panią przymiotnik „pański” odnoszący się wyłącznie do pana – mężczyzny. Nie zawsze jednak tak było. Niegdyś w użyciu były również wyrazy „panin” i „paniny” derywowane od „pani”, zatem odnoszące się do kobiet („panine rzeczy”, „panin płaszcz”). Obecnie są one uznawane za archaiczne/przestarzałe (podobnie jak słowa „mamine”, „babcine”, które też dziś już rzadko słyszymy). Trudno powiedzieć, co jest tego przyczyną. To, co wiemy na pewno, to fakt, że zdecydował o tym uzus, czyli de facto użytkownicy języka. Możemy jedynie powróżyć z fusów i postawić hipotezę, że być może są to przymiotniki nieco trudniejsze niż dużo prostsze dopełniaczowe „pani rzeczy”.

Katarzyna Witkowska