Powiat kościerski czy kościerzyński?
Miasto Kościerzyna jest stolicą powiatu, którego nazwa jest dla mnie nieco dziwna i nie bardzo wiem, skąd pochodzi, a mianowicie: powiat kościerski.... Dlaczego nie „kościerzyński”?
Przymiotniki od nazw miejscowych tworzy się na podstawie kryterium fonetyczno-morfologicznego, zwyczajowego lub historycznego. W pierwszym wypadku bierze się pod uwagę zakończenie tematu nazwy podstawowej (np. od zakończonych na spółgłoskę -d tworzy się przymiotniki za pomocą przyrostka -dzki, por. Oxford – oksfordzki), w drugim - tradycję nazewniczą lub zwyczaj lokalny (np. Kutno – kutnowski, Zawiercie – zawierciański), a w trzecim – względy historyczne, czyli to, jak kształtowała się struktura określonej nazwy (np. przymiotnik „malborski” motywowany jest dawną nazwą Malborka, która brzmiała: Marienburg i zawierała w strukturze element -burg ‘miasto’). Przymiotnik „kościerski”, nie – jak można by się spodziewać – „kościerzyński”, motywowany jest prawdopodobnie i historycznie, i zwyczajowo. Nazwa „Kościerzyna” nawiązuje w swojej strukturze do słowa „kościerz” będącego dawniej określeniem zarośli i krzewów. Zapewne dałoby się od niej utworzyć przymiotnik z rozszerzeniem -yński, ale powstał inny: „kościerski”. Może być to związane z lokalnym zwyczajem, który może z kolei pozostawać w związku z kaszubską wersją tego słowa: „kòscérsczi”. Szczegółowa analiza tego nazewniczego przypadku wykracza poza zakres naszej poradniczej działalności. Mam nadzieję, że dane, których Panu dostarczyłam, pomogą rozwiać część Pana wątpliwości.