Jak prawidłowo stawiać przecinki w zdaniu?

Rzecznik bada, czy wskutek działania lub zaniechania organów, organizacji i instytucji obowiązanych do przestrzegania i realizacji tych wolności i praw, nie nastąpiło naruszenie prawa, a także zasad współżycia i sprawiedliwości społecznej.

Problem poprawności interpunkcyjnej był niejednokrotnie dyskutowany na łamach naszej poradni. W skrócie – rzecz da się ująć prostą regułą ogólną: w polszczyźnie interpunkcja ma charakter składniowy (oddaje składniowe relacje w zdaniu), przecinkami powinniśmy więc rozdzielać poszczególne części składowe danego zdania (tj. wszystkie części, w których występuje forma czasownikowa lub forma imiesłowu przysłówkowego).

Przyjrzyjmy się więc pod tym kątem konstrukcji, którą Pan analizuje:

Rzecznik bada, czy wskutek działania lub zaniechania organów, organizacji i instytucji obowiązanych do przestrzegania i realizacji tych wolności i praw, nie nastąpiło naruszenie prawa, a także zasad współżycia i sprawiedliwości społecznej.

W zdaniu tym mamy tylko dwie formy czasownikowe i to one powinny zostać od siebie oddzielone przecinkami. Pozostawienie przecinka przed „nie nastąpiło” powoduje, że mamy fragment, który nie stanowi (gramatycznie) zdania (brakuje w nim czasownika). Czasownikiem uzupełniającym ten fragment (odnoszącym się do tego fragmentu) jest właśnie „nie stanowi”, dlatego zdecydowanie nie powinno się go oddzielać przecinkiem. Fragment ten nie jest również (ze składniowego punktu widzenia) wtrąceniem. Być może takie wrażenie można odnieść, analizując intonację (akcent), tj. możliwe, że czytając to zdanie, tak właśnie je Pan akcentuje. Współcześnie jednak intonacja nie decyduje o interpunkcji.