Czy „się” zawsze należy umieszczać przed czasownikiem?

Dzień dobry,

w wielu miejscach znajdują się zalecenia, by jeśli to możliwe, umieszczać „się” przed czasownikiem. Wyjątek stanowi zdanie bardzo krótkie, z podmiotem domyślnym, np. „Uśmiechnął się”, „Ulotnił się”.

Chciałabym się upewnić, co zrobić w sytuacji, gdy mamy zdanie złożone, na które składają się dwa orzeczenia z podmiotem domyślnym połączone spójnikiem. Który wariant jest lepszy?

Przykład 1:

a) Powiedział i uśmiechnął się.

b) Powiedział i się uśmiechnął.

Przykład 2:

a) Puścił oczko, po czym ulotnił się.

b) Puścił oczko, po czym się ulotnił.

Inna, ale podobna kwestia. Czy są sytuacje, gdy w krótkim zdaniu usprawiedliwiony jest szyk wyrazów z „się” na końcu?

Przykład:

a) Chłopak uśmiechnął się.

b) Chłopak się uśmiechnął.

Czy rytm dialogu, partii tekstu może usprawiedliwić wariant a?

W mojej ocenie akceptowalne są oba warianty, które Pani rozważa. „Się” stanowi integralną część czasownika i z tego powodu musi znajdować się w jego bezpośrednim sąsiedztwie, to zaś, czy umieścimy tę cząstkę przed czasownikiem czy po nim, na ogół zależy od tzw. melodii wypowiedzenia. Na pewno nie można umieścić „się” przed czasownikiem, jeśli ten znajduje się na tzw. absolutnym początku zdania lub stanowi jedyny składnik wypowiedzenia, np. *Się uśmiechnął, *Się uśmiechnął i powiedział, że przyjedzie po świętach. W większości wypadków intuicyjnie wybieramy wariant, który w określonym układzie składników w zdaniu bardziej nam pasuje. Podobnie postępujemy z innymi wariantywnymi wyrażeniami, np. „dziś” i „dzisiaj”, „tu” i „tutaj”, „znów” i „znowu”. Raz potrzebujemy słowa jednosylabowego, innym razem, zwłaszcza jeśli zależy nam na położeniu na nim akcentu, lepszy wydaje się wyraz dłuższy.